2024/06/11

Powered by:

Гурван өгүүлбэрээр

Мөрийн хөтөлбөр ба AI

Хиймэл оюун аж үйлдвэрийн шинэ хувьсгалын замыг засаж, энэ чиглэлийн зарцуулалт, хөрөнгө оруулалтын үр өгөөжийг хүртэгсэд нь эхнээсээ их наядаар хэмжигдэх үнэлгээтэй компани болцгоож байна. Яваандаа эдийн засгийн бүх салбарт хиймэл оюун ашиглагддаг болох энэ их шилжилтийн дунд далайд гарцгүй Монгол Улс логистикийн саадыг давж, эдийн засгаа төрөлжүүлэх боломж оршиж байж ч мэднэ.

Тэгвэл өчигдрөөс сонгуулийн сурталчилгаагаа албан ёсоор эхлүүлээд байгаа улс төрийн намууд инновац, тэр дундаа их өгөгдөл, хиймэл оюуны потенциалыг дутуу үнэлээгүй нь тэдний мөрийн хөтөлбөрөөс харагдаж байна. Ингээд зарим нам, эвсэл хиймэл оюуны чиглэлийн ямар амлалтуудыг мөрийн хөтөлбөртөө багтаасныг харцгаая.

Монгол Ардын нам

Эрх баригч намын хувьд хиймэл оюун, их өгөгдөлд суурилан төрийн бүтээмж, төр, бизнесийн харилцааг сайжруулахад голлон төвлөрчээ. Тухайлбал төрийн бүх үйлчилгээг цахим хэлбэрт шилжүүлж, хүний оролцоогүй, хиймэл оюуны тусламжтайгаар хүсэлт шийдвэрлэх чадавх бүхий “ухаалаг E-Mongolia” системийг хөгжүүлэхээс гадна хиймэл оюун, төрийн их өгөгдлийн шинжилгээ хийх Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг байгуулна хэмээн мөрийн хөтөлбөртөө тусгасан байна.

Мөн аливаа контентын жинхэнэ эсвэл хиймэл оюун ухаанаар бүтээгдсэн эсэхийг тодорхойлох, байгууллагын болон иргэний нэр хүндэд халдах аливаа эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх систем бүрдүүлэх аж.

Ардчилсан нам

Харин Ардчилсан нам хиймэл оюуны боломжит хэрэглээг эдийн засгийн салбаруудад илүү нарийвчлан тусгаж, use case-үүдийг багтаасан байна. Тухайлбал багшийн ажлыг хөнгөвчлөх зорилгоор боловсролын салбарт хиймэл оюун ухааныг нэвтрүүлж, гэрийн даалгавар болон үнэлгээг бүрэн автоматжуулах, хиймэл оюун ухаанд суурилсан сэтгэцийн эрүүл мэндийг дэмжих платформуудыг нэвтрүүлэх зэрэг амлалтуудыг мөрийн хөтөлбөртөө оруулжээ.

Үүнээс гадна аялал жуулчлал, ХАА-н салбарын үйл ажиллагааг сайжруулах хиймэл оюун ухаанд суурилсан платформ нэвтрүүлэхээр тусгасан байна.

ХҮН нам

Цахим үндэстэн болж, тэргүүлэх технологиудыг нэвтрүүлэх бааз суурийг бүтээхээ ХҮН нам амлажээ.

• Мэдээлэл технологи, судалгаа, инновацын үйл ажиллагаа эрхлэх татваргүй чөлөөт бүсийг бий болгоно.

• Хиймэл оюун, блокчейн зэрэг шинэлэг технологиудыг эзэмших ур чадварыг хүүхэд залууст олгох хичээлийг мэргэжлийн их дээд сургуулиудын хичээлийн хөтөлбөрт тусгаж, багшлах боловсон хүчийг бэлтгэнэ.

Үндэсний эвсэл

Эцэст нь Монголын ногоон нам, МҮАН-ын хамтарсан Үндэсний эвсэл “Монгол оюун” нэртэй мэдээллийн технологийн экосистем байгуулна гэж мөрийн хөтөлбөртөө тусгажээ.

• “Монгол оюун” төвийг байгуулж, чадварлаг боловсон хүчин бэлтгэх, давтан сургах, инновац болон арилжааны үйл ажиллагааг дэмжих төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг бий болгоно.

• Хөдөө аж ахуй, эрүүл мэнд, логистик, төв суурин газрын менежментийн зэрэг салбарт робот техник, автоматжуулалтыг нэвтрүүлэхэд шаардлагатай экосистем болох “Робот техник, автоматжуулалтын хөгжлийн үндэсний төв”-ийг байгуулна.

УБ-ын инфляц

2022 оны мөн үед 16.2 хувьтай байсан Улаанбаатар хотын инфляц сүүлийн 24 сар дараалан буурч, тавдугаар сарын дүнгээр 5.6 хувьтай гарсан байна. Нийслэл хотод хэрэглээний сагсны 404 нэрийн бараа, үйлчилгээнээс 94 бараа үйлчилгээний үнэ өмнөх сараас өсжээ. Үнийн өсөлтөд гол жин дардаг гурван бүлгийн бүтээгдэхүүний үнийг авч үзвэл АИ-92 шатахууны үнэ тогтвортой, харин I гурилын үнэ 2454 төгрөг болж, 2023 оны мөн үеэс 9 хувиар өссөн байна.

АмЧам-ын шаардлага

Монгол дахь Америкийн худалдааны танхимаас зарим гишүүн байгууллагуудынхаа эрх ашгийн асуудлаар УИХ, ЗГ-т хандан мэдэгдэл гаргажээ. Тодруулбал Наран Мандал Энтерпрайз ХХК-ийн Баянхонгор аймагт байрлах "Цагаан цахир" төслийн үйл ажиллагааг түр зогсоох тухай акт гарсан, мөн Монполимет группын охин компаниудын дансыг царцаасан зэрэг явдал нь ЗГ-ын болон гадаадын хөрөнгө оруулалттай компаниудыг дэмжин ажиллах зарчимтай нийцэхгүй байгааг буруушааж, даруй арга хэмжээ авахыг шаардсан байна.

Хэт барууны сэргэлт

Европын Парламентын сонгуульд Эммануэль Макрон, Олаф Шольц нар томоохон ялагдал амсаж, цагаачлал болон уур амьсгалын санаачилгуудын эсрэг хатуу бодлого уриалдаг хэт барууны намууд өндөр амжилттай оролцлоо. Францад Марин Ле Пений “Үндэсний хөдөлгөөн” нам (Rassemblement National) 32 хувийн саналаар ялалт байгуулсан бол Макроны “Сэргэн мандалт” нам 15 хувийн саналаар удаалав.

Сонгуулийн үр дүн гарсны дараа Эммануэль Макрон БНФУ-ын Үндэсний Ассемблейг тарааж, дотоодын парламентын ээлжит сонгуулийн товыг наашлуулан энэ сарын сүүлээр явуулах гэнэтийн шийдвэр гаргалаа. Улс төрийн маш том мөрий гэгдэж буй энэхүү алхмаа тэрбээр “итгэлд суурилсан үйлдэл” хэмээн тайлбарласан бөгөөд “Өөрсдөдөө болон ирээдүй хойчдоо хамгийн оновчтой сонголтыг хийх Францын ард түмний чадавхид итгэж байна” гэжээ.

Харин ХБНГУ-д Канцлер Олаф Шольцын “Социал Демократ” нам нийт саналын тоогоор гуравдугаарт бичигдэж, урьд байгаагүй тааруу үзүүлэлттэй оролцсон байна. Германы Консерватив эвсэл 30 хувийн санал авснаар Европын Холбоонд олонхын статусаар улсаа төлөөлөхөөр болсон бол хэт барууны “AfD” нам сонгогчдын 14 хувийнх нь дэмжлэгийг авч удаалжээ. Гэхдээ хэт барууны намууд ийнхүү цойлсон ч Европын Холбооны хэмжээнд нэгдсэн үр дүнгээр төвийн намууд олонхоо хадгалах нь тодорхой болжээ.

Уурхайн компаниуд ба өндөр төсөв

Уул уурхай, эрчим хүчний компаниуд дунджаар 15-20 хувийн төсвийн илүү зарцуулалттай ажиллаж байгааг менежментийн зөвлөх компани Bain & Co-ийн судалгаа харууллаа. Энэ хэвээрээ үргэлжилбэл эрчим хүчний шилжилттэй холбоотой төслүүд 2030 он хүртэл жил бүр 1.5 тэрбум ам.долларын илүү зарцуулалт гаргах эрсдэлтэй аж.

Иймд төслийн төсөв, хугацааг хэтрүүлэхгүйн тулд санхүүгийн удирдлагын уламжлалт арга барилаа эргэн харах шаардлагатай байгааг тус компани анхааруулжээ.

Онцлох чарт

АНУ-ын тавдугаар сарын ажил эрхлэлтийн үзүүлэлт шинжээчдийн таамгаас давж өссөнийг мэдээллээ. Ингэснээр Холбооны Нөөцийн банк энэ онд бодлогын хүүгээ хэдэн удаа бууруулах талаар эдийн засагчид хуваагдмал байр суурьтай болов. Bloomberg-ийн судалгаанд оролцсон шинжээчдийн 41 хувь нь тус банк энэ онд “Бодлогын хүүгээ хоёр удаа бууруулна” гэж үзэж байгаа бол мөн л 41 хувь нь “Нэг удаа эсвэл огт бууруулахгүй” гэж таамаглажээ.

Холбооны нээлттэй зах зээлийн хороо өнгөрсөн оны долоодугаар сараас хойш бодлогын хүүгээ сүүлийн 20 жилийн дээд түвшинд хэвээр хадгалж байгаа юм. 2023 оны хоёрдугаар хагаст инфляц огцом буурсан нь энэ онд бодлогын хүүг аажмаар бууруулна гэсэн хүлээлт зах зээлд бий болгосон ч 2024 он гарсаар инфляц дорвитой буураагүй тул зах зээлийн энэхүү хүлээлт хойшлоход хүрээд байна.

Bloombergtv.mn танд санал болгож байна

• Rio Tinto-ийн охин компани Richards Bay Minerals Өмнөд Африкт сэргээгдэх эрчим хүчний гэрээ байгуулав

• УИХ-ын ээлжит сонгуульд нэр дэвшигчдэд СЕХ үнэмлэх гардууллаа

• Perplexity AI хайлтын системийн шинэ функц оюуны өмчийн маргаан дагуулж байна

Өнөөдрийн онцлох зураг

Дэлхийн II дайнд оролцсон Америкийн ахмад дайчин, 100 настай Харольд Теренс 96 настай Франц сүйт бүсгүйтэйгээ хуримаа хийж байгаа нь